Ao cũ Con ếch nhảy vào Vang tiếng nước xao
“Ao cũ
Con ếch nhảy vào
Vang tiếng nước xao"
Chắc nếu mọi người ai ít nhiều đã từng nghe nói đến đến Haiku - một thể thơ truyền thống của Nhật Bản, rất ngắn gọn nhưng giàu hình ảnh và cảm xúc, và đặc biệt rất đậm ý thiền. Tinh thần Phật giáo lẫn thiền học có thể tạm hiểu qua bài thơ Haiku này. Em nghe đồn rằng cảm được nó thì bạn sẽ hiểu lý do của mọi khổ đau trong tâm trí, và từ đó mà thấy được thuốc giải. Ao là cái tâm luôn trong và lặng. Con ếch là bất cứ sự kiện gì vừa xảy ra trong tâm. Và "bõm" là sự xao động trong tâm.
Ta mệt vì bị động tâm, hay tâm ta luôn động đậy. Như một đứa trẻ sơ sinh chỉ khẽ ồn là tỉnh dậy khóc mẹ, ta vì stress, khái niệm, cảm xúc, quá khứ... mà tâm động không thôi. Giống như mặt hồ luôn bị khuấy động bởi cá lớn, cá bé, lá rơi, nước mưa..., tâm ta luôn bị chứa đầy bởi các nội dung nào đó. Tình đã dứt, nhưng vẫn còn day dứt. Người đã thôi nói, nhưng ta vẫn còn nghe. Mắt đã nhắm, nhưng đầu không ngừng nghĩ.
Em nhận ra rằng chúng ta không đi tìm sự an lạc. Chúng ta trở về an lạc. Ta quay về trạng thái tĩnh nguyên thủy của mình, nhưng không phải mò về ngày xa xưa, mà bây giờ cũng đang lặng. Khi bạn ném đá ao bèo, hay lắc trà sữa một hồi, sau một thời gian dao động dài, thì mọi thứ trở về trạng thái tĩnh. Nó yên tĩnh y như câu trả lời mà Crush không bao giờ trả lời lại bạn. Đặc tính của tâm là nó phải lặng. Nếu không lặng thì làm sao ta có thể nghe được những tiếng nói trong đầu của mình. Nó phải im re, thì âm thanh mới có thể biểu hiện. Giống như bài viết này được tạo bằng cả nội dung lẫn khoảng trống giữa các nội dung, nếu không có dấu cách, ta đọc chữ ra sao.
Câu hỏi là làm sao để có được tâm vắng lặng không? Để về lại cái ao thu không ếch, cái mặt biển không sóng, cái bầu trời không mây. Thiền là nỗ lực để không nỗ lực, cố gắng để không cố gắng, tập trung bằng cách thật thả lòng. Thiền là cách để quay lại. Mặc dù em nghỉ rằng không nhất thiết cần thiền để có điều đó, tuy nhiên em nghĩ rằng đấy là phương pháp tốt (với em). Đi tìm thứ mình đang có đôi khi cũng vô ích như đi tìm thứ mình không có. Đôi khi, cách để tìm thấy là thấy rằng mình không cần tìm.
"Tâm tớ không an? – Lôi tâm cậu ra đây để tớ an tâm cho”.
Chúc mọi người một ngày mới an lạc.
P/s: Mở đầu là bài thơ “Con ếch” của Basho (Nhật Chiêu dịch). Có bản khác giản dị hơn là "Hồ thu lặng, Ếch nhảy vào, Tõm!"
